Sielsko i anielsko w Górach Świętokrzyskich

Magiczny wehikuł czasu

Osada Średniowieczna to podróż w czasie i garść nauki przedstawiona w przyjazny i ciekawy sposób. Drewniane chaty kryte strzechą, ziemianki, skrzypiące wozy i stare naczynia – wszędzie można wejść, dotknąć eksponatów, a także wcielić się w rolę słowiańskiego rzemieślnika. Tu spotkamy bartnika, kowala i szewca, zielarkę czy prządkę. Magia, lokalne legendy, średniowieczna tradycja i historia wyróżniają Osadę na te innych atrakcji województwa świętokrzyskiego.

W Hucie Szklanej u stóp Łysej Góry powstała replika osady sprzed kilkuset lat

Powstała kilka lat temu w Hucie Szklanej u stóp Łysej Góry, na skraju Świętokrzyskiego Parku Narodowego, nieco ponad dwa kilometry od bram klasztoru na Świętym Krzyżu. Replika osady sprzed kilkuset lat została zbudowana i otoczona palisadą na obszarze ponad 1,6 ha. W budynkach z drewna i gliny pracuje stała grupa aktorów-rekonstruktorów, parających się typowymi dla regionu rzemiosłami, takimi jak: wikliniarstwo, garncarstwo, kowalstwo czy tkactwo. Żywe muzeum pełni funkcję edukacyjną, podtrzymuje tradycje regionu, a także bawi. Jego oferta jest skierowana przede wszystkim do rodzin z dziećmi i grup szkolnych.

W budynkach z drewna i gliny pracuje stała grupa aktorów-rekonstruktorów, prezentująca typowe dla regionu rzemiosła

– Wszystkie nasze obiekty są dostępne, wszystkiego można dotknąć, można też posiedzieć i porozmawiać z naszymi rzemieślnikami, współuczestniczyć w wykonywaniu czynności, którymi się zajmują – mówi Anna Łubek, dyrektor Centrum Tradycji, Turystyki i Kultury Gór Świętokrzyskich w Bielinach. Z tego względu jest to miejsce szczególnie przyjazne dzieciom, które lubią wszystkiego doświadczyć na własnej skórze, własnoręcznie wykonać gliniany garnek czy miksturę ziół.

Można tu własnoręcznie wykonać m.in. gliniany garnek

Atrakcji bez liku

W osadzie prowadzone są warsztaty m.in garncarskie, tkackie, zielarskie i ze średniowiecznych kulinariów, kowalstwa, rymarsko-szewskie, czerpania i lakowania papieru, a także kaligrafii oraz tańca średniowiecznego. Ich uczestnicy nie tylko przyglądają się pracy, lecz także próbują swoich sił. Wiele z wykonanych przedmiotów, np. ceramiczne naczynia, troczki czy samodzielnie wypieczone podpłomyki, można potem wziąć ze sobą. Pracownicy Osady regularnie przechodzą różnorodne szkolenia. – Trzeba umieć odpowiadać na pytania turystów, rozładowywać sytuacje konfliktowe, które czasem się pojawiają. Szkoliliśmy się w zakresie animacji różnych grup wiekowych. Zorganizowaliśmy też warsztaty aktorskie z wystąpień scenicznych i szkolenia ze storytellingu, czyli umiejętności opowiadania. Wszystko po to, żeby lepiej prezentować swoją pracę, ofertę – mówi Anna Łubek. Na tę ofertę składają się również gry terenowe, warsztaty z czarownicą czy zabawy dla dzieci, takie jak strzelanie z łuku, przeciąganie liny, oddzielanie grochu od fasoli, tropienie świętego jelenia i wielkoformatowe gry planszowe, bierki czy puzzle. Zabawy i gry terenowe przenoszą uczestników w czasy średniowiecznych Słowian, którzy kultywowali nie tylko zapomniane dziś rzemiosła, ale również wierzenia i sposoby spędzania wolnego czasu. Odbywają się na terenie Osady z udziałem pracującej w niej załogi. Skorzystanie z wszystkich warsztatów, gier i zabaw, oferowanych przez Osadę Średniowieczną, zajęłoby kilka dni.

Osada Średniowieczna to ulubiony cel młodzieżowych wycieczek

Regionalne specjały

Dlatego nie zapomniano również o potrzebach. Ofertę uzupełnia znajdująca się na terenie Osady karczma Izba Dobrego Smaku, która mieści się w dużym budynku z drewnianych bali. Leży ona na szlaku kulinarnym „Świętokrzyska Kuźnia Smaku”, promującym kuchnię regionalną. W menu znajdują się m.in. cztery certyfikowane dania lokalne – dwie zupy i dwa desery. Są to zalewajka świętokrzyska i zarzucajka (zupa nieco podobna do góralskiej kwaśnicy, a nieco do tradycyjnego kapuśniaku), oraz naleśniki z truskawkami bielińskimi i baniocek, czyli regionalne ciasto dyniowe z bakaliami. Spośród nich specjalnością lokalu jest przede wszystkim zalewajka – tradycyjna zupa z kiełbasą, boczkiem i grzybami, gotowana na zakwasie z mąki żytniej i wywarze z wędzonych kości. Do przygotowywania posiłków wykorzystywane są produkty lokalne. Serwowane do posiłków soki owocowe pochodzą z położonej nieopodal małej tłoczni. W stałej ofercie sprzedaży znajdują się m.in. miody napękowskie, pochodzące od pszczół z pobliskiej, rodzinnej pasieki. W ofercie Karczmy jest m.in. organizowanie ognisk, podczas których również można spróbować lokalnych wędlin.

Karczma Izba Dobrego Smaku leży ona na szlaku kulinarnym „Świętokrzyska Kuźnia Smaku”

Zatrzymaj się na dłużej

W Osadzie Średniowiecznej organizowane są cztery duże imprezy cykliczne. Najważniejsze z nich odbywają się w lipcu, a są nimi organizowane już od ośmiu lat Świętokrzyskie Święto Zalewajki oraz Moje Wielkie Polskie Wesele, czyli impreza przybliżająca uczestnikom zwyczaje i obrzędy związane z zawarciem małżeństwa. Podczas długiego weekendu majowego odbywają się całotygodniowe warsztaty i zajęcia animacyjne dla dzieci i rodzin, a w sierpniu festiwal kultur „Dalej się nie da”, przyciągający miłośników muzyki folkowej.

Wizytę w Osadzie Średniowiecznej można połączyć ze zwiedzaniem klasztoru na Świętym Krzyżu, Centrum Kulturowo-Archeologicznego w Nowej Słupi i wędrówkami po szlakach Świętokrzyskiego Parku Narodowego. Turyści, którzy zdecydują się na taką formę spędzania czasu, mogą liczyć na tańsze bilety wstępu, a nawet darmowe przejazdy busem kursującym pomiędzy atrakcjami wokół Gór Świętokrzyskich.